Reklamı Geç
Advert
Advert
Advert
Advert
KADIN AĞZI, ERKEK AĞZI
İbrahim TIĞ

KADIN AĞZI, ERKEK AĞZI

Bu içerik 5899 kez okundu.

   

TRT Türkü Radyosu’nda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Halk Müziği Sanatçısı Salih Turhan, Abuzer Akbıyık ile birlikte hazırladığı  “Türkü Muhabbeti  Programı”nın 6 Haziran 2018 tarihli bölümünde şöyle demişti:

     -Türkülerimiz, kadın ve erkek ağızlı olmak üzere iki ye ayrılır. Kadın ağızlı türkülerimizi erkek sanatçıların, erkek ağızlı türküleri de kadın sanatçılarımız okumamalı. Okurlarsa bu doğru olmaz!...

*

     Halkbilimci, Türk Halk Müziği yorumcusu, şef Mehmet Özbek hoca da Ötüken Yayınları arasında çıkan “Türkülerin Dili” adlı eserinde şöyle diyor:

     -Türküleri kadın ağzı, erkek ağzı diye ayırmak yanlıştır.  Bir taraf diğer tarafın duygularını dile getirebilir. Kına gecesi. Kızının içinde bulunduğu ruh halini dile getirmek isteyen sanatçı ruhlu bir baba: “Ağ elime mor kınalar yaktılar / kaderim yok gurbet ele sattılar” diyebilir. Fethiyeli Mustafa Coşkun’dan “El oğluna yandım ben”; Aydınlı Nursal Ünsal’dan “Yorgun değil bir güzele vurgunum” türkülerini derlememişmiyiz? Muharrem Akkuş “Eledim eledim höllük eledim / Aynalı beşikte bebek beledim”, Selahattin Sarıkaya “Aktaş diye belediğim / Tülbendine doladığım” dememişler mi? (Sayfa:21)

*

     Salih Turhan hocanın kadın ağzı türkülerine verdiği örnekler de şöyle:

     -Yarim İstanbul’u mesken mi tuttun? (Kayseri)

     -Uzun kavak ne gidersin engine/ Yaprakların benzemiyor rengine / Anne beni verecek misin dengime. (Kırklareli)

      Salih Turhan, haklı olarak bu türküyü erkek sanatçı okursa, “Anne beni verecek misin dengime” söylemi doğru olmayacağını savunuyor.

*

    Örnekleri çoğaltabiliriz:

    - Hayatları değirmi / Şu gelen yar değil mi /Sakıplar'dan üç güzel / Biri Eşref değil mi? (Şanlıurfa) kadın ağzı olan bu türküyü erkek bir sanatçı okursa ne olur?

      Yine kadın ağzı türkülerden birisi olan:

      -Benim babam karşı köyün hocası / Peşime düşüyor genci kocası / Saçlarımı yoldum gerdek gecesi / Yayladan gel uzun boylum yayladan (Malatya). Türküsünü bir erkek sanatçımızı düşünün!...

    Bir Kırcaali türküsü olan:

       -Alıverin feracemi annecim diksin/ O gıymatlı İsmail’e kendisi gitsin / Uyan uyan İrecebim senin olayım / Ardalar aldı ya nerde bulayım.

      - Çarşıdan aldım  allı yaşmağım

        Gelin olduğuma ben de pişmanım

        Kayseri'nin bir yarısı düşmanım.

 

       Bu türküyü erkek sanatçının okuması doğru olmadığı gibi, bunun tam tersi durumunda olabilecek türkülerimiz de var:

       -Kuyu başında bakır / Fatma'm gözlerin çakır / Fatma'mı hasta diyorlar / Oynuyor şakır şakır. /…/ Aman da Fatma'm canım gülüm Fatma'm / Ben rakıya su katmam / Sen katar isen ben içmem / Ben Fatma'mdan vazgeçmem (Hatay). Bu türküyü de kadın sanatçımızın söylediğini düşünün!..

       Rıza Zelyut, Osmanlı sistemi içinde hamam oğlanı gibi berber oğlanının da yer aldığını ve bununda Anadolu’ya yayıldığını yazar. Bunun örneğini de bir Orta Anadolu türküsü “Getir Berber Getir De Aynayı Getir” ile açıklar:   

      Getir berber getir de aynayı getir

      Ak göğsün üstüne al beni yatır

      Aman aman berberi

      Yavaş yavaş gel beri

      Usul usul sar beni

      Ne de nazik halleri

 

       Berberimin usturası mercandan

       Bade alır bade verir fincandan

       Aman aman berberi

       Yavaş yavaş gel beri

       Usul usul sar beni

       Ne de nazik halleri

      Peki bu türküyü erkek ağzıyla mı kadın ağzıyla mı okunmalı!..

DİĞER YAZILAR
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRX
FERİDE (ÇALIKUŞU)’NİN ZEYNİLER KÖYÜ
FERİDE (ÇALIKUŞU)’NİN ZEYNİLER KÖYÜ
DEVREKLİ TERZİ ŞAİR OLDU
DEVREKLİ TERZİ ŞAİR OLDU