Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans yapan Hasan Basri Masalcı, “Zonguldak Alaplı’da Alevilik” isimli bir tez yazdı. Masalcı’nın tezi, 3 jüri üyesi akademisyen tarafından başarılı bulundu. Masalcı, tez çalışmasında Alaplı’daki Alevilik ile ilgili önemli bilgileri gün yüzüne çıkardı.
Zonguldak Alaplı’da Alevilik, Sakarya’da yüksek lisans tez konusu olarak ele alındı. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans yapan Hasan Basri Masalcı, Alaplı’daki Alevilik kültürüyle ilgili önemli bir çalışmayı ortaya koydu. Danışmanlığını Dr. Öğr. Üyesi Muhammed Mücahid Dündar’ın yaptığı ‘Zonguldak Alaplı’da Alevilik’ isimli çalışma, 3 jüri üyesi akademisyen tarafından başarılı bulunarak kabul gördü. Masalcı, tez çalışmasını sürdürdüğü süre boyunca Alaplı’daki aleviler ile uzun görüşmeler gerçekleştirdi, 20 kişiyi ise tez çalışmasında kaynak olarak kullandı. Tez çalışmasında, Zonguldak’ın Alaplı İlçesi’ndeki alevilerin yaşam tarzları, yöreye yerleşme nedenleri ve bununla birlikte başlayan süreç ile karşılaşılan problemler amaç edinildi. 43 bin 417 kişilik nüfusa sahip olan Alaplı’da ocak-dede sistemiyle faaliyetlerini sürdüren alevi toplumunun inanç sistemleri de araştırmaya konu alındı. Bu kapsamda görüşülen 20 kişi, hangi ocağa tabi olduklarını şu sözlerle özetledi:
ALAPLI’DAKİ ALEVİLER HANGİ OCAĞA TABİLER?
“Dedelerimiz, Gümüşhane’nin Kürtün ilçesinden, Ordu Gürgentepe’ye göç etmişlerdir. Ordu Gürgentepe’den Düzce’ye gelmişler ve oradan son mesken yeri olarak Alaplı’ya yerleşmişlerdir. Büyüklerimiz mevcut siyasi otoritelerin baskısı neticesinde göç etmişlerdir.”
“Biz Oğuzların Çepni boyundan gelmekteyiz, atalarımız Ordu Gürgentepe’den Alaplı’ya göç etmişlerdir. Güvenç Abdal ocağına bağlıyız.”
Yapılan çalışmalar sonucu Alaplı Alevilerinin dedelerinin 1860-70’li yıllarda Ordu Gürgentepe İlçesi’nden 10 hane olarak Zonguldak’ın Alaplı İlçesi’ne, oradan da Gümeli Beldesi’ne yerleştikleri tespit edildi. Aynı zamanda Alaplı alevilerinin kökenlerinin de Doğu Karadeniz Bölgesi’ne dayandığı ortaya çıktı.
GÜMELİ’DE KAÇ CEMEVİ VAR?
Cemevlerine yapılan ziyaretlerin ardından Zonguldak’ın Alaplı İlçesi Gümeli Beldesi’nebağlı 4 mahallede 12 cemevinin olduğu belirlendi. Alaplı merkezinde ise Alaplı Gümeli Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ne bağlı bir tane cemevinin olduğu tespit edildi. Alevi topluluklarının kendi imkanlarıyla inşa ettikleri cemevlerinin giderlerinin de aleviler tarafından karşılandığı öğrenildi. Alaplı İlçe Merkezi’nde bulunan cemevi arsasının ise, 50 yıllığına kiralandığı öğrenildi.
Kaynak: Pusula