İbrahim Tığ
Devrek'te iki tarihi kişilik karıştırılıyor. Şemsi Paşa ile Şemsi Ahmed Paşa!...
Devrek'te, 1486 yılında Bolu Sancak Beyi (mir-i liva) Mahmut Bey tarafından yaptırılan Şemsi Ahmet Paşa Camisi 1944 yılında yaşanan Gerede-Çerkeş depreminde yıkılmış.
Dolayısıyla adına cami yaptırılan Osmanlı devlet adamı Şemsi Paşa değil, Şemşi Ahmed Paşa'dır.
Sözü ünlü tarihçi Abdülkadir Kalay'a bırakalım:
"İsfendiyar (Candaroğulları) Hanlığı 1461'de Osmanlı'ya katılınca, bu aileye Bolu merkezinde Devlette üst düzey görevler verilmiştir. Şemsi Ahmed Paşa'da bu aileden Mirza Mehmed Paşa'nın oğlu olarak Bolu'da doğmuştur.
Şemsi Ahmed Paşa'nın, Bolu, Düzce, Zonguldak havalisinde köprü, cami, imaret, vakıflar anlamında büyük katkıları olmuştur. İşte, vezirlik de yapan Şemsi Ahmed Paşa'nın adına Bolu Mir-i Livası (günümüzde Tümgeneral) Mahmut Bey tarafından Devrek'te bu cami yaptırılmıştır.
Hatta, İstanbul'dan Anadolu'ya Göynük-Taraklı üzerinden ulaşım sağlanırken Şemsi Ahmed Paşa bunu Düzce-Bolu üzerinden üzerinden yapılmasına öncülük etmiştir.
Şemsi Ahmet Paşa, Rumeli, Anadolu ve Şam Eyaletlerinde de Beylerbeyi (Eyalet yöneticisi) görevlerinde de bulunmuştur.
Şemsi Ahmed Paşa, 1580 yılında da Mimar Sinan'a Üsküdar'da kendi adına Şemşi Ahmet Paşa (Kuşkonmaz) Camisini de yaptırmıştır."
Tarihci Abdülkadir Kalay, Osmanlı döneminde "Şemşi Paşa" adında bir paşanın daha bulunduğunu belirterek, onun bölgemizle bir ilgisi olmadığını ifade etti.
Kalay şöyle konuştu:
"Şemsi Paşa (1846-1908) Sultan II. Abdülhamid döneminde yaşamıştır. Alaylı bir asker olan Şemsi Paşa, Abdülhamid'in sağ kolu ve onun en güvendiği paşalardandı. İttihad ve Terakki Cemiyeti, Sultan Abdülhamid’e karşı farklı bir muhalefet ediyordu. Meşrutiyeti yeniden ilan etmek için devlete isyan ederek askeri birliklerle dağa çıkmışlardı.
Padişah onların bu isyanlarını bastırmak için en güvendiği askeri olan Şemsi Paşa’yı görevlendirdi. Ancak, İttihadçı bir subay Şemsi Paşa'yı Manastır'da suikast sonucu ortadan kaldırdı."
Dolayısıyla söz konusu edilen Devrek'te de bir camiye adı verilen paşa, Şemsi Paşa değil, Şemsi Ahmed Paşa'dır.
