BİR BAŞKA ÇANAKKALE
Yazar Adnan Özveri’nin Notabene Yayınları’ndan çıkan 336 sayfalık romanı “Bir Başka Çanakkale: Zonguldaklı Madencilerin ve İki Keskin Nişancının Romanı” akıcı bir dil ve anlatımla, bir belgelik özelliği taşıyarak bilinmeyen bir döneme ışık tutuyor.
Çanakkale Savaşları’nda, yurt savunmasında büyük yararlılıklar gösteren Zonguldaklı maden işçilerinin anlatıldığı bu romanın gerçekçi olduğu kadar kurgusal yanı da var. Yazar Özveri, karanlıkta kalan ve Çanakkale’ye gidip oradaki yabancı madencilere karşı Zonguldaklı bir grup madencinin verdiği lağım (yerin altından açılan dar yol) savaşını anlatırken yurt sevgisinin sınırsızlığına da vurgu yapar.
Romanın en önemli izleği ise, işçilerin sömürülmesine karşı çıkan İtalyan Carlo ve maden çavuşu Tayyar Çavuş’un Zonguldaklı maden işçilerini örgütleme çabaları, sınıf bilincinin din, dil, ırk vb. ayrımları ortadan kaldırma çabasıdır.
Uzun Mehmet’in 1829 yılında kömürü bulmasının ardından kömür üretiminin başladığı 1848’den günümüze 174 yıllık üretim kültürüyle emeğin ve emekçinin başkenti sayılan Zonguldak’ta halk, 1867 ve 1940 yıllarında olmak üzere iki kez zorunlu mükellefiyete tabi tutuldu. Bu zorunlu yükümlülüğü yazar Adnan Özveri şöyle anlatır: “Bu Zonguldak, 13-50 yaş arası tüm erkeklerin bir çeşit kölelik gibi, ocak girişlerine yapılmış barakalarda bit pire içinde, karın tokluğuna, dipçik zoruyla çalıştırıldıkları bir Zonguldak’tır”
Bir Başka Çanakkale’de, Zonguldak’ın metrelerce yerin altında ekmek için savaşan madencilerin, Çanakkale Savaşı’nda zafere giden yoldaki mücadelesi ustalıkla anlatılıyor bu romanda.
*
MUSTAFA KEMAL’İN FEDAİSİ GİRESUN ŞAHİNİ
Emine Azboz, edebiyatın; şiir, roman, öykü, deneme, inceleme ve gezi türlerinde eserler vermiş üretken bir yazar.
Son günlerde de Kanguru Yayınları arasından çıkan 360 sayfalık, belgesel romanı
“Mustafa Kemal'in Fedaisi Giresun Şahini” ile büyük bir çıkış yaptı Azboz.
“Eğer geri çekilirken veya yara alır da yürüyemezsem beni düşmana sağ teslim etmeyin. Beni vurun ondan sonra çekilin!” diyecek kadar cesur ve yürekli, Kurtuluş Savaşı Kahramanı Milis Yarbayı Topal Osman’ı anlattığı romanında Emine Azboz, onun Ali Şükrü Bey cinayeti ve tarihe Çankaya Baskını olarak geçen olay nedeniyle haksızlığa uğradığını savlarken bir hak teslimi de yapıyor.
Sözkonusu romanda ele alınan Topal Osman, Mustafa Kemal’in Fedaisi, Kurtuluş Savaşı sırasında Kuva-i Milliye reisidir. Bu yüzden tarihi ve önemli bir kişiliktir. Aynı zamanda mebusluk yapan Topal Osman’ın ölümü de hazindir. Emine Azboz’un kadın duyarlılığı, özlü anlatımı, yetkin bir diliyle daha bir anlam kazanmış roman. Bugüne kadar hiç yazılmamış, ele alınmamış Ulusal Kurtuluş Mücadelemizin Samsun-Artvin hattında yaşanan olayları içermesi bakımından da tarihe ışık tutuyor “Mustafa Kemal'in Fedaisi Giresun Şahini”.
Çok değil, 40 yıllık yaşamında büyük başarılara imza atan Topal Osman’ı kalıcı kılan, halkın güvenine layık olmasını sağlayan ve yıldızının parladığı olay da şöyledir:
30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması gereği İtilaf Devletleri Anadolu’yu işgale başlamıştır. 8 Mayıs 1919’da Giresun iskelesine demirleyen Yunan Kızılhaç gemisi Ioannina’yu Giresunlu Rumların sevinçle karşılaması ve Yunan uyruklu bir marangoz olan Karaoğlan Panayot’un Giresun’daki Rum okuluna Yunan bayrağı çeker. İnzibat subayı Sırrı Bey, bayrağı indirtmeyi başaramayınca Topal Osman çağrılır ve anında o bayrağı indirip marangozu da öldürür.
İşte bu olay sonrasında topal Osman hükümet yetkililerinin dikkatini çekmiştir.
Emine Azboz, romanını bu kahraman üzerinden oluşturmuş, gizli kalan, hiç yazılmayan, neredeyse Ulusal Kurtuluş Mücadelemizde büyük yararlılıklar gösterdiği bile inkar edilme noktasında getirilen Topal Osman’ın yaşamını belgesel bir nitelikle, ustaca ve daha da önemlisi kadın kahramanlarca, kadın gözüyle ve duyarlılığıyla anlatması da romanı başarılı kılıyor. Bu romanın okuyucuda Topal Osman hakkındaki değer yargılarını değiştireceğine inanıyorum. Gerçek de budur.
Romanı imzalayıp bana gönderme zahmetinde bulunan Emine Azboz’a teşekkür ediyorum.
