Bir Kastamonu İnebolu türküsünde, genç bir kızın yani Huriye’nin imama varması sorgulanır. Ve şöyle denir:
-Delikanlılar dururken Huriye'm
Niçin vardın imama Huriye'm?
Ne yani imamın sevme hakkı yok mu? Var tabii ki. Rahmetli babaannem de hep, “Kız aklı kaz alkı” deyip dururdu. Tercih Huriye’nin, bir diyeceğimiz yok elbet.
Sonra,
Bir Ankara türküsünde de kendisinden büyük ve yaşlı bir adamı reddeden genç kız şöyle der:
-Sakallıya varıp da
Baba mı diyeceğim? Haklı, hem de çok haklı!.. Başka bir dizeden anlıyoruz ki, kavilleştiği oğlan (sevgilisi) var. Onunla kavilli. Görüşüyor. Ama çekemeyenler dedikodu çıkarmış, eniştesinin kendisine “göz kırptığı, pişt” dediği yönünde. Bunu da yalanlıyor genç kız. Bakın!... “Oğlan mayilem oğlan / Sözüne de kayilem oğlan / Enişte bana pişt demiş / Yalan aslanım yalan”
DON MESELESİ!
Türkülerimizde bir de “don” sorunu var.
Değerli büyüğüm, Türkiye’nin ilk kadın uzun baglama ve ses sanatçısı Kıymet Unutma Şenli anlatmıştı. Meşhur Burdur türküsü, “Denizin Dibinde Hatçe’m” de bir bölüm:
-Onu onu onu onu onu onuna
Bende yandım Hatça Kızın basma donuna, şeklindeymiş ve aslı da buymuş. Ama TRT bunu:
-Bende yandım Hatçcenin mor fistanına, olarak değiştirmiş ve türküdeki “don”u yok etmiş.
*
Bakın bir Bergama türküsünde ise genç kız “don”uyla övünüyor ve şöyle diyor:
-Al basmadan donum var / Suya giden yolum var / Ay oğlan sevdiğini / Bu dünyada ölüm var”
Maşallah… Demek ki genç kızın don sorunu çoktan çözülmüş… Ama ya “don”u olmayanlara ne demeli!
Bir Bursa Keles türküsü var. Orada ise “don” sıkıntı TRT’den değil, yokluktan. Bunu da açıkça söylüyor zaten… Gövezli’nin karısı Zekiye kocasını bırakıp Sülayman adlı gence kaçıyor. Köy yerinde evli kadının genç bir oğlana kaçması ne demek! Üstelik Zekiye, Kocası Gövezli’ye de meydan okuyor, korkum yok diye.
-Arpalıkta yolum yok / Al basmadan donum yok / Aç kapıyı Süleyman oğlan / Gövezli’den korkum yok (Sevdalı Zekiye'm).
*
Bu don meselesi çok ilginç. Bir Kütahya türküsünde babası kızını kendi köyünden bir gence vermeyip de yabancı bir köydeki gence verince kız sitem eder:
-A bubam donun gök müdür / Dinin imanın yok mudur / Köyünden oğlan yok mudur /Attın beni yaban ele.
Yine bir İzmir Ödemiş türküsünde de şu dizeler yer alır:
-Aman yallah minaresi fes giymiş
Çakıcıoğlu iç donunu ters giymiş.
Ayıp…
Çok ayıp!...