Djelem, Hitlerin katlettiği kimi kaynaklara göre 350, kimi kaynaklara göre ise 500 bin çingene için yakılmış bir ağıt. 
   1971 yılında Londra'da yapılan 1. Dünya Çingeneleri Milli Kongresi'nde bu şarkı, Çingenelerin milli marşı olarak kabul edildi.

Yüzyıllarca göçebe bir yaşam sürdürmelerinden dolayı yazılı bir dili olmadı. Eğitimsiz oluşları, yaşam kültürü diğer toplumlar arasında kabul görmedi. Gittikleri her yerden başka bir yere sürüldüler. Gitmeyenlere işkence... Sindirilmiş, yeryüzünün çaresizleri, esmer tenli insanları karanlık kaderlerine terk edildiler…

DJELEM-DJELEM (GELEM-GELEM)

ROMAN MİLLİ MARŞI

Yürüdüm, yürüdüm uzun yollar boyunca
Mutlu çingenelerle karşılaştım.
Yürüdüm, yürüdüm dünyanın ucuna kadar.
Ve şans hep onlarla birlikteydi.
Ey romanlar, erkekler, çocuklar
Ey romanlar, nerelerden geldiniz?
Çadırlarınızın içinde, uğurlu yollarda
Şimdi nerelerdesiniz?
Nerde erkekler, nerde çocuklar?

Sizinki gibi benim de büyük bir ailem vardı.
Sizinki gibi, karalı adamlar benim ailemi de katlettiler.

Dünyanın bütün romanları, benimle gelin.
Çünkü bize açılan bu yollar, çingene yollarıdır.
Tam vaktidir, ayağa kalkın
Canımız ne isterse onu yapacağız
Ey romanlar, çocuklar, erkekler
Gelin, gelin çadırlarınızla bu uğurlu yollara.

Çeviri: Damla YAZAR

"öldüğüm zaman beni ayakta gömün çünkü bütün ömrüm dizlerimin üstünde geçti"

2. dünya savaşı sırasında yaklaşık 6 milyon yahudinin katledildiği bilinmektedir... bu sayı, bölgede katliama maruz kalan nüfus yoğunluğunun % 60'ıdır...

oysa çingene nüfus oranına bakıldığında, kurtulanların sayısı % 10 çivarındadır, çingene nüfusunun % 90'ı yok edilmiştir...

bu ağıttaki çağrı, bu nedenle güçlü bir çağrı haline gelir...

 Edirne Roman Eğitim Gönüllüleri Derneği Başkanı Turan Şallı, 2 Ağustos'un "Dünya Çingene Soykırım günü" olduğunu belirterek Nazi Almanyası'nda 500 binden fazla Çingene'nin fırınlarda yakıldığını, tıbbi deneylerde kullanıldıklarını ve aç bırakılarak yok edildiklerini belirtti.

Turan Şallı'nın "2 Ağustos Dünya Çingene Soykırım günü" nedeniyle yaptığı açıklama şöyle:

"2 Ağustos Dünya Çingene Soykırım günüdür. Nazi Almanya’sında kendilerine özgü yaşamları, dili, kültürü, ve toplumla uyum sağlayamadığı gerekçesi altında bir anlamda "katli vaciptir" anlayışı ile  500 binden fazla Çingene (Zigeuner )  gaz odalarında, fırınlarda yakılarak, tıbbi deneylerde kullanılması, aç bırakılmaları suretiyle yok edilmişlerdir.

2.Dünya Savaşında katledilen ırk olarak genelde Yahudiler bilinir. Çingeneler kendi aralarında örgütlü bir yapı kuramadığından Çingene Soykırımı: PORRAJMOS-(çingenece ‘parçalanmak’) Çingenelerce yeterince gündeme getirilemedi. Yahudiler, Alman Devletinden tazminat almalarına karşın, Çingeneler bu hakkını kullanamadı. Tarihin geçmiş sayfalarında sadece Almanya’da soykırıma uğramamışlardır. İngiltere, İsveç’te 1500 yıllarında insanlık dışı uygulamalara maruz bırakıldığı, Çingeneleri asma kanunları olduğu bilinmektedir. Yani bir Çingene'yi asıp öldürmek suç değildi.

Yüzyıllarca göçebe bir yaşam sürdürmelerinden dolayı yazılı bir dili olmadı. Eğitimsiz oluşları, yaşam kültürü diğer toplumlar arasında kabul görmedi. Gittikleri her yerden başka bir yere sürüldüler. Gitmeyenlere işkence... Sindirilmiş, yeryüzünün çaresizleri, esmer tenli insanları  karanlık kaderlerine terk edildiler.

Vatanları hiç olmadı. Halk arasında buçuk millet olarak anıldı.

Çingenelerin hiçbir zaman devlet kurma düşünceleri olmamıştır. Türkiye’de olduğu kadar  Avrupa topraklarında da ayrımcılık devam etmektedir. Çingeneler tanımlanamayan UFO gibidir. Dünyanın her yerinde ayrı bir isimle adlandırılır. Köklerimizin Hindistan olduğu yazılıdır.

ÇİVİYİ YAPANIN SUÇU VAR DA ÇARMIHA GERENİN HİÇ Mİ SUÇU YOK

Rivayet derki: "İsa'yı çarmıha geren çivileri Çingeneler yapmıştır." İşte bu yüzden lanetlenmiştir Çingene ırkı. "Yerleri, yurtları olmasın. Ülkeler, şehirler, dağlar, tepeler onları kabul etmesin. Bir yere ait olamasınlar, nesiller boyu dolanıp dursunlar" diyen ağır bir lanettir bu.

Rivayete baktığımızda durumun vahameti bugün ortada. Çiviyi Çingeneler yapmışsa yüce Rabbimizin verdiği güç ve akılla yaptık. Çingeneler hazreti İsa’yı çarmıha germedi. Çiviyi yapanın suçu var da, çarmığa gerenin hiç mi suçu yok?

Katledildik, yok edildik. Günahı boyunlarında kaldı. Çingenelere olduğu kadar yapılan tüm soykırımları kınıyoruz.

Çingenelerin kendilerine özgü yaşamları garipsenmekte, gülümsemekten öte geçmemesine rağmen Allah bizi bu topraklardan ayırmasın.

Turan Şallı